1982 anayasasına göre toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı

Abstract

Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı çoğulcu demokrasilerin vazgeçilmez unsurlarından biri olması nedeni ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından önemle vurgu yapılmakta olup bu kapsamda, ifade özgürlüğü ile alakalı ilkelerin ışığında, zaman içerisinde daha geniş bir yoruma tabi tutmaktadır. Türk İç hukuk düzenlemelerinde, toplantı ve gösteri yürüyüşü konusunda genel olarak AİHM'nin ortaya koymuş olduğu standartlara uyum konusunda özen gösterilmiştir. Benzer şekilde, Anayasa Mahkemesinin vermis olduğu kararlarda da aynı hassasiyetiye dikkat çekmektedir. Ancak esas sorun konuya ilişkin hükümlerin ve ilkelerin uygulama alanine geçirilmesinde ortaya çıkmaktadır. Türkiye hakkında açılan davalarda çıkan ihlal kararları ile Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuruların başlıca sebebini, bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeni ile toplantı ve yürüyüşünün yasadışı sayılması, barışçıl şekilde yapılan gösterilere kolluğun kuvvet kullanarak müdahale etmesi veya kolluk tarafından kullanılan kuvvetin orantısız şekilde gerçekleşmesi oluşturmaktadır. Bu itibarla, 1982 Anayasasında, bahse konu hakkın tanımlanması, sınırlandırılmasına ilişkin düzenlemeler, ilgili yasa ve yönetmeliklerle, söz konusu ihlal kararlarının çıkmasının engellenmesi amaçlanmıştır.

The right to assembly and demonstration is one of the indispensable elements of pluralistic democracies. For this reason, the European Court of Human Rights (ECHR) has been emphasizing such right, and within this framework and in light of principles concerning freedom of expression, it has been subjected to a wider interpretation in time. In the Turkish domestic legislation, compliance with the standards of the ECHR with respect to assembly and demonstrations has been taken into consideration.Likewise, the same sensitivity is drawn to the decisions made by the Constitutional Court.The main reasons for the individual applications made to the Constitutional Court are the violation of the obligation to fulfill the obligation of notification, the illegal counting of meetings and marches, the intervention of peaceful demonstrations by force, or the disproportionate use of force by law enforcement. For this reason, the 1982 Constitution aims to prevent the issue of such infringement decisions from being defined, restricted by regulations, related laws.