Yapı işlerinde iskele kurulumunda ve çalışmalarında iş sağlığı ve güvenliği kurallarının uygulanması ve iş kazalarının önlenmesi

Abstract

İnşaat sektöründe yaşanan iş kazalarının önemli ve büyük bir bölümü yüksekte çalışma gerçekleştiren çalışanın düşmesi sonucunda meydana gelmektedir. Yüksekten düşmeler çalışma alanlarında bulunan boşluklar, korkuluksuz alanlar, iskeleler vb. tehlikelerden kaynaklanmaktadır. Söz konusu iskeleler olduğunda amacına uygun bir şekilde yapılmayan iskelelerden, bir kısmı da iskele kurulum ve söküm çalışmalarında iskele ekibinin yetersiz bilgi ve tecrübeye sahip olması ve iskele üzerinde çalışanların güvenlik önlemlerine uygun çalışmamasından kaynaklanmaktadır. Bu tez kapsamında endüstriyel tesis ve konut inşaatlarında kullanılan iskelelerin standartlara uygunluğu gözlemlenmiş ve iki faaliyet sahalarında kullanılan iskeleler karşılaştırılmıştır. İskele ile gerçekleştirilen çalışmalarda meydan gelen iş kazaları ve ölümlü iş kazaları incelenmiş, yaşanan iş kazalarının sebepleri araştırılmış, istatistiki veriler incelenmiş ve derlenmiştir. Yurt içinde üç ve yurt dışında bir olmak üzere, toplamda dört farklı projelerde kullanılan iskeleler oluşturulan kontrol formu ile değerlendirilmiştir. Daha önceki yıllarda konuyla ilgili yayınlar araştırılmış ve bunlardan elde edilen sonuçlar ile bu tez kapsamında incelenen uygulama alanlarından elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Tez kapsamında incelenen konut projesindeki iskelelerde tespit edilen uygunsuzluk oranı endüstriyel tesislerde kullanılan iskelelere göre oldukça yüksektir. Bunun dışında endüstriyel tesis inşaatlarında ana firma birlikte çalıştığı her yüklenici firma ile karşılıklı olarak iş sağlığı, güvenliği ve çevre ile ilgili bir Sağlık, Emniyet, Çevre (SEÇ) şartnamesi imzalandığı görülmüştür. Konut projesinde böyle bir şartname imzalanmamıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda güvenli iskele kurulumu, kullanımı ve sökümü için alınması gereken tedbirler konusunda önerilerde bulunulmuştur.

Most of occupational related accidents that occur in the construction industry are a result of falling from height while working. Several hazards contribute to falling from height such as gaps at work area, the lack of guardrails, scaffolding etc. When these accidents are due to scaffoldings, there are several reasons that contribute, including its misuse; the lack of education and experience of the staff mantling and dismantling the scaffolding; and unsafe work practices. In this study, scaffoldings used in the construction of industrial plants and residential buildings have been observed and compared. Their compliance with the standards has been investigated. Statistical data focusing on fatal and non-fatal accidents related to the use of scaffoldings have been gathered and the reasons behind these accidents have been investigated. As a part of the investigation, an inspection form was created and a total of four construction sites (three domestics and one abroad) were visited to evaluate the scaffoldings at each site. Previous studies on the topic were reviewed and compared to the results obtained in this study. An unsuitability ratio for all the scaffoldings observed as a part of this study was computed. The unsuitability ratio calculated for the scaffoldings used in the residential project was found to be much higher than those calculated for the scaffoldings used in the industrial plant projects. Apart from this, in all the industrial plant projects investigated, the contractors signed a mutual Health, Safety and Environment (HSE) specification with the subcontractors. This was not the case with the residential project. In light of these findings, recommendations were made regarding safe scaffolding installation, its use and necessary precautions for dismantling.