Bu tez E. M. Forster'ın Hindistan'a Bir Geçit (1924) ve George Orwell'ın Burma Günleri (1934) adlı romanlarındaki sömürge dönemi bireyleri olan iki ana karaktere, Dr. Aziz ve Flory'ye değinerek, İngiliz emperyalizminin hem sömüren hem de sömürülen üzerindeki psikolojik etkilerini incelemeyi hedeflemektedir. Anavatanları İngiliz İmparatorluğunun itaatkâr tebaaları olarak başlamasına rağmen, bu bireylerin hayatları toplumlarında ötekileşip dışlanan insanlar olarak nihayete erer. Aslında, her ikisi de Lakan'ın psikolojik gelişim evreleriyle benzer bir kimlik oluşumu sürecinden geçerler. Sırasıyla imgesel, sembolik ve gerçek evrelerini deneyimleyerek İngiliz İmparatorluğu'nun sınırlayıcı yasaları altında kendi gerçek benliklerini anlamlandırmaya ve özgür bireyselliklerini kazanmaya çalışırlar. Bu bağlamda çalışma, bir edebi eleştiri teorisi olarak, sömürgecilik sonrası eleştiri sömürge dönemi bireylerinin kimlik sorunu ile yakından ilişkili olduğundan, Said ve Bhabha gibi sömürgecilik sonrası eleştirmenlerinin değerli görüşlerinden de faydalanacaktır. Tezin ilk bölümü sömürülen birey Dr. Aziz ve onun psikolojik gelişiminin hikâyesine ithaf edilmiştir. Öte yandan, ikinci bölüm benzer bir kişilik oluşumu deneyimleyen, sömüren birey John Flory'yi ele alır. Son olarak, tezin sonuç bölümü her iki eserin İngiliz emperyalizmini ve yayılmacı politikalarını hicvettiğini gösterecektir ve bu ekonomi projesinin özgür bireyler olma süreci üzerindeki kaçınılmaz ve yıkıcı etkilerini ortaya çıkaracaktır.
This thesis aims to scrutinize the psychological impacts of British imperialism on both the colonizer and the colonized by referring to the two major characters, Dr. Aziz and John Flory that are the colonial subjects in E. M. Forster's A Passage to India (1924) and George Orwell's Burmese Days (1934) respectively. Despite starting as the obedient subjects of their mother country, they become other(s) and end up as displaced figures in their society. In fact, they both go through a process of identity formation that is analogous with Lacan's stages of psychological development. By experiencing the imaginary, the symbolic and the real orders, they attempt to make sense of their true self and endeavor to gain free subjectivity under the restrictive laws of the British Empire. At this point, the study will also benefit from the invaluable insights of the postcolonial critics such as Said and Bhabha, since as a school of criticism, postcolonialism is very much concerned with the identity problem of the colonial subjects. The first chapter of the thesis is devoted to the colonized figure, Dr. Aziz and his story of psychological development. The second chapter, on the other hand, deals with the colonizer figure, John Flory who experiences a similar process of personality formation. Finally, the conclusion of the thesis will demonstrate that both works lampoon British imperialism and its expansionist policies through these characters and reveal the indispensable and destructive impacts of this economic project on individuals' process of becoming free subjects.