Türk hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tescili

Abstract

Tarihin her evresinde insanlar yaşadığı bölgeye, zamana ve dinine göre evlilik gerçekleştirmişlerdir. Her ne kadar taraflar evliliğin daim olmasını arzu etse de taraf-ların evliliği sonlandırması gerek toplum için, gerekse aileleri için zaman zaman zo-runlu olmuştur. Evlilik müessesi kadar doğal olan boşanma ile taraflar evliliklerini sonlandırmaktadırlar. Ancak uzun bir süre boşanmanın nasıl gerçekleştirileceği, dahası boşanmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği tartışılmıştır. Türk hukukunda boşanma ancak kanununda öngörülen sebeplerle ve hâkim kararı ile gerçekleştirilmektedir. Hâl böyle iken Türkiye'den yurt dışına özellikle de Avrupa ülkelerine 1950-1960 yıllarında başlayan göç ve sonraki kuşakların yabancı ülkelerde hayatını devam ettirmesi ve özellikle de boşanması Türk hukukunda doğuracağı sonuçlar açısından ehemmiyetli olmuştur. Zira yurtdışında yaşayan Türkler yurtdışında ya da Türkiye'de evlilik yapmış ancak belli sebeplerden ötürü yabancı ülkede boşanmışlardır. Tarafların yabancı ülkede boşanması hâlinde Türkiye'de bu kararının etki göstermesi Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl hukuku Kanunu uyarınca tanınması hâlinde mümkündür. Söz konusu kanun uyarınca sadece yabancı devlet adli makam tarafın-dan verilen boşanma kararlarının tanınmasına izin verilmiştir. Bu husus da yabancı ülkede verilen idâri makam kararlarının Türkiye'de tanınmaması sonucunu doğurmuş ve bu imkânın olmaması doktrinde uzun süre eleştirilmiştir. Zira taraflar için MÖHUK uyarınca yabancı kararının tanınmasını sağlamak için dava açmak hem uzun hem de masraflıdır. Bu tartışmalara bir nebzede olsun çözüm 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türk hukukunda ilk defa tescil sistemi ile getirilmiştir. Nüfus Hizmetleri Kanununa getirilen 27/A maddesi ile Türk hukukunda büyük bir değişiklik yapılmıştır. Zira bu hüküm ile yabancı ülkede verilen idâri boşanma karar-ların nüfus kütüğüne tescili Türk hukukunda etki doğurması kabul edilmiştir.

In every stage of history, people have performed marriages according to their region, period and religion. Although the parties wished the marriage to be eternal, it was sometimes necessary for the parties to terminate the marriage, for the reasons coming from both the society and their families. The divorce, which is as natural as the marriage, is a process that terminates the marriage. However, for a long time, it was discussed how the divorce will take place, and whether the divorce will take place. In Turkish law, divorce can be got only for the reasons foreseen in the law and only by the decision of the judge. Under these circumstances, the immigration from Turkey to abroad, especially to European countries starting in the years 1950-1960, the fact that the following generations continue to live in such foreign countries and in particular, their divorce matters had been significant issues in terms of the consequences that they would have in Turkish law. The Turks living abroad have made marriage in Turkey or abroad, but due to certain reasons are divorced in a foreign country. In case of divorce of the parties in a foreign country, this decision can show its effects in Turkey by being recognized according to the International Private Law and Procedural Law Act .Pursuant to the said law, only divorce decisions made by the foreign state judicial authority were allowed to be recognized.