Abstract:
Bu çalışmanın doğrusal olmayan panel eşbütünleşme testleri önermesinin dışında ekonometri
literatürüne ikinci katkısı ise, doğrudan eşbütünleşme testleri elde etmek yerine, uzun dönem
denklemden elde edilen hata tahminlerinin hata düzeltme modellerine uzun dönem değişken olarak
eklenip, doğrusal olmayan panel eşbütünleşme testlerini bu modeller üzerinden geliştirecek
bootstrap yöntemi öne sürmesidir. Uygulamada, Bootstrap hipotez testleri, Monte Carlo yöntemiyle
kritik değerler üretilip, bu kritik değerlere göre değerlendirilmiştir. Bootstrap tahminler için -hem
parametre hem de istatistikler- Matlab da kod yazılmıştır.
Üretilen eşbütünleşme testleri OECD ülkeleri için, Satın Alma Gücü Paritesi için uzun dönem
ilişkinin olup olmadığını test etmek için kullanılmışlardır. Bu uygulamadan elde edilen sonuçlara
göre, "diğer ülkelerde" uzun dönem ilişki varken, G7 ülkelerinde ise gözlemlenmemiştir. Satın
Alma Gücü Paritesinin iki gurup arasında farklılaşması, ilginç bir sonuçtur. Veri seti oluştururken
2008 krizi dikkate alınarak oluşturulmuştur. Krizin 5 yıl öncesi ve sonrası veri setine dâhil
edilmiştir. Buradaki amaç kriz şokunu ortak bir faktör olarak düşünmek ve bu faktörün yatay kesitte
bağımlılığa neden olduğunu dikkate alarak bootstrap yaklaşımı ile parametre tahminlerini
gerçekleştirmektir. Ayrıca, kriz öncesi dönemi kapsayan veriler içinde Satın Alma Gücü Paritesi
araştırılmıştır. Tüm ülkeleri dikkate aldığımızda, kriz dönemini içeren 2003.01-2013.01 dönemi ile
kriz öncesi dönem farklılaşmaktadır. Kriz öncesi doğrusal olmayan eşbütünleşme gözükürken, kriz
döneminde böyle bir şey söz konusu değildir. Krizin neden olduğu ekonomik şokun ülke
ekonomilerinde enflasyon ve döviz kuru verilerinde birlikte kırılmalara (co-breaking) neden olması
bu değişkenler arasında doğrusal olmayan eşbütünleşmenin varlığı yönünde beklentiye neden
olabilir. Bu doğrusal olmayan yapının "diğer ülkelerde" varlığını göstermesi fakat "G7" ülkelerinde
ise eşbütünleşmenin gözlemlenmemesi, bu ülkelerin bu süreçte birbirlerinden ayrıştıklarını da
göstermektedir
Ekonometri teorisi açısından, bu çalışmada ortaya atılan testlerin istatiksel ve asimptotik özellikleri
geliştirilmeye açıktır. Ayrıca, burada önerilen doğrusal olmayan testler uygulama açısından sadece
bootstrap yaklaşımı ile değil, diğer yatay kesit bağımlılığını dikkate alan panel veri analizi içerisinde
de geliştirilmeye uygundur. Uygulama aşamasında ise, döviz kurundaki değişen varyans problemini
dikkate alan test istatistikleri ışığında Satın alma Gücü Paritesi geliştirilebilir.