Esnek Üretim Sistemleri (FMS), farklı ürün türlerinin aynı imalat sistemleri üzerinde işlenmesi ile karakterizedir. Bir FMS çakışması yoluyla farklı ürün türlerine ait yolların ve farklı ürün türlerinin, makine veya taşıma bantları gibi aynı üretim bileşenlerini paylaşmaları mümkündür. Yani, FMS ile ilgili kontrol birimlerini tasarlarken ürünleri doğru bir şekilde işlemek için FMS aracılığıyla taşınan ürünleri takip etmek gereklidir. Farklı ürünlerin sıralı düzeninin FMS'nin dinamik modelleri tarafından yakalanması özellikle önem arz etmektedir. Bu bağlamda ayrık olaylı sistemlerin (DES) modelleme formalizmi FMS'nin sıralı davranışını yakalamaya olanak sağladığı için uygundur. Dolayısıyla bu tezde, DES çerçevesinde FMS'nin denetleyici kontrolüne yönelik yeni bir modelleme tekniği geliştirilmiştir. Tez bilhassa farklı ürün türlerinin üretim bileşenlerini paylaşabileceği ve bu üretim bileşenlerinin ise çoklu ürünleri barındırabileceği FMS'nin genel bir durumunu ele almaktadır. İlk olarak söz konusu üretim bileşeni için uygun bir modelin, bu ürünün türünü ve üretim bileşenlerine giren ve çıkan ürünlerin sırasını takip etmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Sonrasında sırasal devamlılığı koruma dilleri, FMS için yeni bir model olarak sunulmuştur. Bu sırasal devamlılığı koruma dillerinin birçok önemli özelliği, usulen ispat edilmiş ve FMS modellemesi için faydaları tartışılmıştır. Bununla birlikte, sonlu durum otamatı kullanılarak gerekli sırasal devamlılığı koruma modellerini algoritmik olarak oluşturmaya ilişkin genel bir yöntem önerilmiştir. Geliştirilen bu yöntemin uygulanabilirliği birkaç uygulama örneği ile gösterilmiştir.
Flexible manufacturing systems (FMS) are characterized by the processing of different product types on the same manufacturing systems. In particular, it is possible that the paths of different product types through an FMS overlap and different product types share the same production components such as machines or conveyor belts. That is, when designing controllers for FMS, it is required to keep track of products traveling through the FMS in order to process products correctly. In particular, it is important that the sequential order of different products is captures by dynamic models of FMS. In this context, the modeling formalism of discrete event systems (DES) is suitable since it allows capturing the sequential behavior of FMS. Accordingly, this thesis develops a new modeling technique for the supervisory control of FMS in the framework of DES. In particular, the thesis considers the general case of an FMS, where different product types can share production components and production components can hold multiple products. It is first pointed out that a suitable model for such production component needs to keep track of the product type and the order of products entering and leaving production components. Then, order-preserving languages are introduced as a new model for FMS. Several important properties of such order-preserving languages are formally proved and their benefit for modeling FMS is discussed. In addition, a general method for algorithmically constructing the required order-preserving models using finite state automata is proposed. The practicability of the developed method is demonstrated by several application examples.
