Türkiye sahip olduğu iklim şekli, tarıma uygun toprak yapısı ile meyve ve sebze üretiminde oldukça yüksek üretim miktarına sahiptir. Yüksek düzeyde meyve ve sebze üretiminin ülke içerisinde yapılıyor olması tek başına yeterli olmamakla birlikte, bu üretilmiş olan ürünlerin ihracatının yapılarak uluslararası pazarların oluşması da Türkiye açısından oldukça önemlidir. Türkiye'nin yaş meyve sebze ihracatı incelendiğinde istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir. İhracatın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi ise yadsınamaz bir gerçektir. Bu çalışmada, reel yaş sebze-meyve ihracatı ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi, 2004-2015 dönemi Türkiye'si için çeyrek veriler kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada kullanılan serilerin zaman yolu grafikleri incelendikten sonra Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) ve Kwiatkowski, Phillips, Schmidt, Shin (KPSS) birim kök sınamaları kullanılarak durağanlık araştırması yapılmış, VAR analizi ile birlikte Johansen eşbütünleşme sınamasına yer verilmiştir. Johansen eşbütünleşme sınaması sonucunda, Türkiye'de reel yaş sebze-meyve ihracatı ve ithalatı ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir denge ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin bulunması bir vektör hata düzeltme modeli (VECM) oluşturulmasını olanaklı hale getirmiştir. VECM Granger Causality/Block Exogeneity Wald Tests ve Pairwise Granger Causality Tests sınamaları yapılmış ve bu sınamalar sonucunda kısa dönemde ekonomik büyüme ile reel yaş sebze-meyve ihracatı ve ithalatı arasında bir nedensellik ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Nedensellik sınamalarından sonra çalışmada etki-tepki analizlerine ve Varyans ayrıştırmasına yer verilmiştir. Etki-tepki analizlerinde ekonomik büyümenin reel toplam yaş sebze-meyve ithalatındaki artışa paralel olarak azaldığı, reel toplam yaş sebze-meyve ihracatındaki artışa paralel olarak ise arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre ekonomik büyümede meydana gelen değişikliğin son dönemde % 60'ının büyümenin kendisi, % 23'nün reel toplam yaş sebze-meyve ithalatı ve %17'sinin ise reel toplam yaş sebze-meyve ihracatı tarafından açıklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bu sonuçlara göre yaş meyve sebze ihracatının arttırılması Türkiye açısından oldukça önemlidir. Bu bakımdan, ihracat yapılan ülkelerin belirlemiş olduğu özelliklerin ve buna bağlı olarak kalitenin sağlanabiliyor olmasının, zirai ilaç kalıntısının en aza indirilebilmesi için gerekli olan önlemlerin ve kontrollerinin yapılabiliyor olmasının, güçlü ve sürdürülebilen pazarlama yapısının oluşturulmasının, AR-GE kaynaklarının geliştirilmesinin ve bu alandaki ihracat teşviklerinin arttırılmasının gerekliliği önem arz etmektedir.
Turkey with its climate and arable soil structure has high potential for production rates in fruit and vegetable production. Hence it is not only sufficient to produce fresh vegetables and fruits within the country, it is also crucial to be present in international markets for Turkey. When Turkey's exportation rates of fresh fruit and vegetables are examined it is seen that the exportation rates are not in the expected level. Thus it is an incontrovertible fact that exportation has a crucial effect on economic growth. Present study aims to investigate the causal relationship between fresh vegatable and fruit exportation and economic growth via using quartile data of 2004-2015 of Turkey. After the timeline graphics of data sets are investigated, stability tests were conducted by using augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) and Kwiatkowski, Phillips, Schmidt, Shin (KPSS) unit root tests, Johansen cointegration test is conducted with VAR analysis. As the resutls of data gained by Johansen cointegration test, it is concluded that there is a long term balanced realtionship between Turkey's real fresh vegetable and fruit export and import and economic growth. Due to the existence of a long term relationship between the variables, it is possible to create a Vector Error Correction Model (VECM). VECM is created via Granger Causality/Block Exogeneity Wald Tests and Pairwise Granger Causality Tests and as a result of these tests it is concluded that there is no short term causal realtionship between real fresh vegetable/fruit export and import and economic growth. After the causal research is conducted, present study investigated impulse-response analysis and variance analysis. According to the results of impulse response analysis it is concluded that economic growth is decreased in parallel to real total fresh vegetable-fruit import whereas it is increased in parallel to real total fresh vegetable-fruit exportation. According to the variance analysis results this growth stem from 60% of growth itself, 23% of real total fresh vegetable-fruit import and 17% of real total fresh vegetable-fruit export. According to the gathered data for the present study, it can be concluded that raising exportation rates of fresh fruit and vegetables is substantial for Turkey. In order to achieve these rates it is important to achieve the quality standards of the countries that are being exported, being able to control and take precautions to minimize the pesticide residue, create a strong and sustainable marketing structure, improve research-development resources and the necessity to increase export incentives in this area.
