Geleneksel Konutların Tipolojisi Üzerine Bir Araştırma: Kızılcabölük Örneği

Abstract

Kırsal yerleşmeler; yerleşmenin iklimi ve coğrafyası, aynı zamanda o bölgede yaşayan insanların kültürü ve gelenekleri ile şekillenerek ülkemizin kültürel zenginliği içinde bölgeden bölgeye, hatta aynı bölgede köyden köye farklılık göstermektedir. Kentleşme ve hızlı nüfus artışı ile birlikte geleneksel yaşam biçimi de dönüşüme uğramıştır. Bu dönüşümün sonucu olarak kültürel mirasımızın önemli birer parçası olan geleneksel kırsal konutlar yok olma tehlikesi içindedir. Yapıldıkları dönemin sosyokültürel yapısını, yaşam biçimini ve mimari karakterlerini yansıtan özgün nitelikli bu yapıların sürdürülebilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Denizli’nin Tavas ilçesine bağlı Kızılcabölük Kasabası’nda bulunan ve bölgesel kırsal yaşam biçiminin en önemli öğesi olan el dokuma tezgâhlarının etkisi altında şekillenen geleneksel konut tipolojisi incelenmiştir. Halkın yaşam biçimini doğrudan etkileyen dokumacılık konutların plan organizasyonu üzerinde çok etkili olmuştur. Çalışmada dördü tescilli onu tescilsiz olmak üzere ondört adet geleneksel konutun rölöveleri alınmıştır. Bu konutlar; plan ve cephe özellikleri, malzemeleri ve yapım sistemleri açılarından incelenmiştir. Ayrıca beldedeki geleneksel konutların cephe elemanları incelenmiş kapı ve pencere tipolojileri oluşturulmuştur. Yapılan araştırma, Kızılcabölük evlerinin plan şeması, malzeme, yapım tekniği ve cephe elemanları ile özgün bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, Kızılcabölük’teki geleneksel kırsal konut dokusunun kültürel sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için yapılacak çalışmalara ışık tutacaktır.

Rural settlements; shaped by the climate and geography of the settlement and the culture and traditions of the people living in that region differ from region to region and even from village to village in the cultural richness of our country. Along with urbanization and rapid population growth, the traditional way of life has also been transformed. As a result of this transformation, traditional rural houses, which are an important part of our cultural heritage, are in danger of extinction. These structures, which reflect the sociocultural structure, lifestyle and architectural characteristics of the period in which they were built, must be sustained and transferred to future generations. In this study, traditional housing typology, which is located in Kızılcabölük Town of Denizli's Tavas district and shaped under the influence of hand-loom looms, which is the most important element of the regional rural life style, was examined. Weaving, which directly affects the way of life of the public, has had a major impact on the plan organization of the dwellings. In the study, surveys of fourteen traditional residences were taken, four of them registered and ten unregistered. These residences were examined in terms of plan and facade features, materials and construction systems. In addition, the facade elements of the traditional houses in the town have been examined and the door and window typologies have been created. Research shows that Kızılcabölük houses have a unique structure with plan scheme, materials, construction technique and facade elements. This study will shed light on the works to be done to ensure the cultural sustainability of the traditional rural housing texture in Kızılcabölük.