Yatırımcı duyarlılığı ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişki: G7 ülkeleri ile gelişmekte olan ülkelerin karşılaştırmalı analizi

Abstract

Geleneksel finans teorileri yatırımcıların rasyonel, finansal piyasaların ise etkin olduğunu ileri sürmektedir. Literatürde yapılan çok sayıda çalışmanın, geleneksel finans teorilerinin ortaya koyduğu modellerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürmesiyle birlikte, 1980'li yılların başında yeni bir yaklaşım olan "Davranışsal Finans" adında bir dalın doğuşunu beraberinde getirmiştir. Yatırımcıların inanç ve tutumlarının, algılama şekillerinin, çevresel şartlara ilişkin gösterdikleri duyarlılığın, aşırı özgüven, korku, panikleme ve bunlar gibi yatırımcılara dair birçok bilişsel ve psikolojik unsurun finansal piyasalarda ve menkul kıymet fiyatlarında gözlenen hareketleri açıklayabildiğine dair bulgular, yatırımcı davranışlarını finans alanında en çok çalışılan konuların başına taşımıştır. 2000'li yıllarda küresel piyasalarda yaşanan finansal krizler "piyasa yapıcısı" olan yatırımcıların davranışlarının finansal piyasalardaki ve ekonomideki öneminin altını bir kez daha çizmiştir. Bu tez çalışması yatırımcı duyarlılığının hisse senedi getirileri üzerindeki etkisini gelişmiş G7 ülkeleri ile gelişmekte olan E7 ülkeleri kapsamında araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, yatırımcı duyarlılığının gelişmiş (Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Kanada) ve gelişmekte olan (Brezilya, Çin, Endonezya, Hindistan, Meksika, Rusya ve Türkiye) finansal piyasalara sahip 14 ülkenin hisse senedi piyasa endeks getirilerine olan etkisi, Ocak 2004-Ağustos 2016 dönemi için, aylık ve günlük veriler kullanılarak analiz edilmiştir. Yatırımcı duyarlılığı, tüketici güven endeksi, hisse senedi piyasası işlem görme oranı ve VIX korku endeksi göstergeleri ile temsil edilmiştir. Yatırımcı duyarlılığı hisse senedi getiri ilişkisini aylık ve günlük olmak üzere iki farklı zaman boyutunu dikkate alarak geliştirilen modeller, dört farklı analiz sürecinden geçirilerek tahmin edilmiştir. Araştırmanın ilk aşamasında, model aylık veriler kullanılarak her bir ülke için ayrı ayrı en küçük kareler ve ARCH (1) yöntemleri ile test edilmiştir. İkinci aşamada, aynı model gelişmiş (G7) ve gelişmekte olan (E7) ülke grupları bazında Driscoll-Kraay sabit etki panel veri regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Üçüncü ve dördüncü aşamalarda, en başta yapılan zaman serisi ve panel veri analizleri günlük veriler kullanılarak tekrarlanmıştır. Çalışmada yatırımcı duyarlılığı – hisse senedi piyasa getirisi arasındaki ilişkiyi ortaya koyan modellerin %95 güven düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir. Hem zaman serisi hem de panel veri analizlerinden elde edilen bulgular, yatırımcı duyarlılığının küresel piyasalarda hisse senedi getirileri üzerinde istatistiksel yönden anlamlı bir etkisi olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Davranışsal finans, yatırımcı davranışları, yatırımcı duyarlılığı, hisse senedi piyasa endeks getirisi, gelişmiş (G7) ve gelişmekte olan (E7) ülkeler, zaman serisi analizi, panel veri analizi.

Conventional financial theories assert that investors are rational and financial markets are efficient. However, there are plenty of research showing that the models presented by conventional financial theories do not reflect the reality. This phenomenon has led to the start of a new era in financial literature which was called "Behavioral Finance" at the beginning of 1980s. Empirical findings revealed that the movements of prices in financial markets can be explained by investors' beliefs and attitudes, perceptions and sentiments; and made "investor behavior" one of the mostly studied and discussed subjects in this area. This dissertation mainly aims to explore the relationship between investor sentiment and stock market index returns in G7 and E7 countries. In this respect, the effect of investor sentiment on stock market returns are investigated in 14 countries, namely, Germany, United States of America, France, United Kingdom, Italy, Japan (G7), Brazil, China, Indonesia, India, Mexico, Russia and Turkey (E7) between the period of January 2004 – August 2016. Monthly and daily data are used and both time series and panel data methods are employed in the research. Consumer confidence index, stock market turnover ratio and VIX fear index are considered as investor sentiment proxies. In the first part of the research, the model representing the relationship between investor sentiment and stock market returns is analyzed by using monthly data and employing ordinary least squares and ARCH (1) methodologies. In the second part, the same model is predicted for G7 and E7 countries by employing Driscoll-Kraay fixed effect panel data regression method. In the third and fourth parts, the same analyses are made by using daily data. Findings of the research indicate that the model representing the relationship between investor sentiment and stock market returns is statistically significant at 95% confidence level. The results obtained both in time series and panel data analyses assert that investor sentiment has a considerable and statistically significant impact on stock returns in global financial markets. Keywords: Behavioral finance, investor behavior, investor sentiment, stock market index return, developed (G7) and emerging (E7) countries, time series analysis, panel data analysis.