Uyku fizyolojik olarak aktif bir süreç olup bilişsel süreçlere ilişkin
fonksiyonu uzun zamandır bilinmektedir. Uykunun iki farklı aşamada
bellek ile ilişkili olarak kritik olduğu bilinmektedir. Birincisi öğrenme
öncesi olan bilginin kodlanması aşaması; ikincisi ise öğrenme
gerçekleştikten sonra yeni bilgilerin kalıcılığıyla ilişkili olan konsolidasyon
aşamasıdır. Konsolidasyonun belleğin pek çok formu için evrimsel olarak
korunmuş uykunun bir fonksiyonu olduğu düşünülmektedir. Bu derleme
yazısının amacı uykunun mikro ve makro yapıları ile açık-deklaratif
bellek süreçlerinin ilişkisini araştıran başlıca çalışma bulgularını bir araya
getirmektir. Öncelikle uyku tanımlanmış, sonrasında uykunun açık bellek
konsolidasyonu sürecindeki özgün rolü açıklanmıştır. Bu bağlamda öne
sürülen aktif sistem konsolidasyonu ve sinaptik homeostazis hipotezleri
anlatılmıştır. Uyku deprivasyonunun açık bellek ve bilgi işleme süreçleri
üzerine etkilerini araştıran çalışma sonuçları özetlenmiştir. Son olarak
uykunun mikro yapısını oluşturan uyku iğciği ve yavaş dalga aktivitesinin
bellek süreçleri üzerindeki rolü tartışılmıştır.
Sleep is a physiologically active process and the function of cognitive
processes is known for a long time. It is also known that sleep has a crucial
role in two distinct phases of memory. The first one is the information
encoding phase which is prior to the learning process; and the second
one is the consolidation phase which is related with the persistency of new
information after learning occurs. Consolidation is thought as a function
of evolutionarily preserved sleep for many forms of memory. The aim of
this review is to get together the main study findings which investigating
the relationship between the micro and macro structures of sleep and
declarative memory processes. Firstly, definition of sleep is given, and
then the specific role of sleep in declarative memory consolidation process
is explained. In this context, the projected active system consolidation
and synaptic homeostasis hypothesis are explicated. The study results
investigating the effects of sleep deprivation on declarative memory and
information processing phases are summarized. Finally, the role of sleep
spindle and slow wave activity on memory processes, which make up the
microstructure of sleep, is discussed
