Ortak güvenlik ve savunma politikası perspektifinden NATO ve Türkiye

Abstract

İkinci Dünya Savaşı ile büyük bir çöküş yaşayan Avrupa savaş sonrasında barış ortamı oluşturma çabaları ile yeniden ayağa kalkmıştır. Uluslararası sistemde kendine özgü ulus üstü yapısıyla küresel bir aktör olarak dünya sisteminde yer almaya çalışan Avrupa Birliği bir medeniyet projesi olarak yer edinmektedir. Avrupa Birliği günümüzde ulus devletler arasında birlik anlamında kurulabilecek en ileri yapı olarak görülmektedir. Dünyada ekonomik anlamda devleşen bu model siyasi anlamda ise aynı başarıyı gösterememiştir. Avrupa Birliği'ni oluşturan üye devletler arasında güvenlik ve savunma alanında var olan görüş ayrılıkları bu durumu derinleştirmiştir. Özellikle Soğuk Savaş sonrasında güvenlik anlamında eksik kalması ve bu eksiğin NATO üzerinden giderilmesi Avrupa Birliği'ni Soğuk Savaş sonrasında yeni arayışlar içerisine girmeye itmiştir. Soğuk Savaş süresince NATO, müttefiki olan topraklarının korunmasını sağlarken Soğuk Savaş sonrasında küresel barışın sağlanmasına hizmet etmektedir. BM ve AB gibi uluslararası örgütlerin savunma alanında yetersiz kalması NATO`ya duyulan ihtiyacı da artırmaktadır. Bu çalışmada NATO`ya duyulan ihtiyacın artması ile birlikte bu durumun Avrupa Birliği'nin güvenlik tesis etme konusunda yeni oluşumlar içerisine girmesini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada dünya jandarma görevini üstlenen NATO'nun Soğuk Savaş süresince düşmanı olan Varşova Paktı'nın yok olması ile birlikte Avrupa'dan yola çıkarak tüm dünyada demokrasi ve güvenlik yapılanmasının sağlanması kapsamında attığı adımlar yer almıştır. Bununla birlikte yeni güvenlik yapılanması içerisinde olan Avrupa Birliği ile güvenlik alanında kurmakta olduğu ilişki üzerinden analiz yapılmıştır. Nihaî olarak Avrupa Birliği ile kuruluşundan bu yana ilişki içerisinde olan Türkiye'nin bu güvenlik çalışmaları içerisindeki önemi ve konumu üzerinden incelemeyi amaçlayan bu çalışma, giriş ve sonuç bölümleri haricinde beş temel bölümden oluşmaktadır. İlk olarak güvenlik tanımı yapılmıştır. İkinci bölümde Soğuk Savaş öncesi Avrupa güvenlik yapılanması için önemli kabul edilen gelişmeler açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise Soğuk Savaş sonrasında oluşan Avrupa Güvenlik yapılanması oluşumu ve bu kapsamda kurulan kurumsal yapı analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde NATO'nun kurulması, Avrupa ve Türkiye Güvenlik yapılanması içerisindeki önemi ve ilişkileri OGSP kapsamında açıklanmıştır. Son bölümde ise 11 Eylül sonrası oluşan yeni güvenlik yapılanması üzerinden AB'nin ve NATO'nun mevcut durumda güvenlik konularında karar alma sistemi ve bu alan kapsamında oluşan birimlerin Türkiye perspektifinden analizi yapılmıştır.

Europe experienced a great downturn with The Second World War and could recover through efforts to make a peaceful environment after the war. European Union that emerged as a global actor in world system with its unique supra-national structure has gained ground as a civilization project. Today European Union is seen as the headmost union structure that can be established between nation states. This model growing prodigiously in economic terms in the world has not been able to succeed the same in political terms. The differences of opinion between the member states constituting the European Union in the area of security and defence has deepened this situation. Especially after the Cold War, being insufficient in terms of security and overcoming this through NATO, European Union has searched for new solutions. While NATO was trying to preserve the territory of its allies during the Cold War, after the Cold War it has served for providing the global peace. The international organisations such as UN and EU are insufficient in the area of defence so this increases the need f or NATO. This study aims to analyse the efforts of European Union to establish new formations for security with the increase in need for NATO. In this study the steps taken by NATO that has taken the task of world gendarmerie during the Cold War following the collapse of its enemy Warsaw Pact, for ensuring democracy and security structuring in the world starting from Europe have taken place. In addition to this European Union in the new security structuring and its relations in the area of security has been analysed. As a result this study, which aims to examine the importance and position of Turkey that has relations with European Union since its establishment in terms of this security issues, is constituted of five parts except for the introduction and conclusion. Firstly the concept of security has been defined. In the second part the important improvements for European security structuring before the Cold War has been explained. In the third part the formation of European Security structuring after the Cold War and the institutional structure in this framework has been analysed. In the fourth part the establishment of NATO, its importance in Europe and Turkey's Security structuring and their relations in the context of Common Security and Defence Policy has been explained. In the last part the decision making system of NATO and EU in the issues of security over the new security structuring developed after September 11 and the units constituted within this framework has been analysed from the perspective of Turkey.