1982 Anayasası'na göre yasama bağışıklıkları

Abstract

Parlamentolar devletin emredici gücünü kurallar koymak suretiyle ellerinde bulundururlar. Devletlerin en önemli kurumları olan parlamentoların görevlerini etkin biçimde yapabilmeleri parlamento üyelerinin yasama faaliyetlerini baskı altında olmaksızın, özgürce yerine getirebilmelerine bağlıdır. Bunu sağlayabilmek amacıyla hemen hemen tüm demokratik ülkelerde milletvekillerinin hukuki ve cezai sorumluluk konusunda sahip oldukları birtakım ayrıcalıkları vardır. Bu ayrıcalıklar milletvekilinin kişisel ayrıcalığı için değil, yasama görevini güvenle yapabilmesi içindir. Yani amaçlanan kamu yararıdır. Türk hukuk sisteminde de cezai yargılama ve tedbirlerinden muafiyet şeklinde karşımıza çıkan bu ayrıcalıklar "yasama bağışıklıkları" olarak ifade edilir. Yasama bağışıklıkları "yasama sorumsuzluğu ve "yasama dokunulmazlığı" olarak iki türlüdür. Yasama sorumsuzluğu milletvekilinin meclis çalışmaları esnasında yaptığı düşünce açıklamaları ve oylarından parlamento dışında hiçbir kurum tarafından sorumlu tutulamamasını ifade eder. Yasama dokunulmazlığı ise Meclis çalışmaları dışındaki eylemlerinden dolayı görevi boyunca yargılanmalarını ve aldıkları cezaların infazını engeller. Yasama bağışıklıklarının düzenlendiği 1982 Anayasası'nın 83. maddesinde hem yasama sorumsuzluğu hem de yasama dokunulmazlığı yer almıştır. Bu çalışmada yasama bağışıklıkları 1982 Anayasası bağlamında yasama sorumsuzluğu ve yasama dokunulmazlığı olarak ayrı başlıklar altında ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Parliaments keep hold of state's mandatory power by setting rules. Acting efficiently of parliaments as the most important institutions of states' depend on serving parliamentary members freely without under any restriction. In order to achieve this goal, exactly in all democratic countries, parliamentary deputies have some privileges about civil and criminal liabilities. These privileges are not the "personal" but the "safely legislative functional" fordeputies. In this sense, what aimed is to provide public interest. Exemption of criminal procedures and measures in Turkish legal system are recognized and called as "parliamentary privileges". Parliamentary privileges are divided in two groups as "parliamentary irresponsability" and "parliamentaryimmunity" . Parliamentary irresponsability represents that any member of parliament shall not be responsible to any authority out of parliament for their votes and statements concerning parliamentary functions by the assembly. And the parliamentary immunity prevents parliamentary members from prosecuting for non-legislative activities during the elected term and postponing criminal sentences by this period. Parliamentary privileges are regulated and contained article 83 of the 1982 Constitution as both parliamantery irresponsability and parliamentary immunity. In this thesis, parliamentary privileges according to Constitution are examined as parliamentary irresponsability and parliamentary immunity in details.