İdari teşkilatımız içerisinde oldukça köklü bir geçmişe sahip olan teftiş mekanizması, iş ve işlemlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini, görevlilerin vazifelerini hakkıyla ifa edip etmediklerini, suiistimalleri, yolsuzlukları ve usulsüzlükleri tespit edip, ortaya çıkaran bir fonksiyondur. Bu yönüyle teftiş yapan ve teftiş edilen arasındaki ilişkinin insanlık tarihi kadar eski olduğu söylenebilir. Söz konusu mekanizmanın son yıllarda etkinliğini yitirdiği ve tartışmalı bir hale getirilerek, lağvedilmek istendiği bilinen bir gerçektir. Tasfiyesi gündemde olan teftiş fonksiyonunun Türk kamu yönetimi içerisindeki yerinin; tarihi geçmişi, kurumsallaşması ve günümüzdeki fonksiyonu itibariyle bilinmesinde ve bu sayede gerekli olup olmadığı hususundaki tartışmaların nihayete erdirilmesinde fayda mülahaza edilmiştir. Bu saiki amaç edinen çalışmamızın ilk bölümünde, teftiş ve teftişle ilgili kavramların açıklanması yoluna gidilmiştir. İkinci bölümde ise teftiş mekanizmasının Osmanlı Devleti'nde itibaren tarihçesi üzerinde durulmuş ve cumhuriyetin ilanı ile birlikte bu sistemin önemli kurumlar içerisinde nasıl geleneksel bir yapıya büründüğü hususlarına değinilmiştir. Üçüncü bölüm, günümüz teftiş kurullarının yapısı, görevleri ve bu sistem içerisinde yer alan görevlilerin yetiştirilmesine ayrılmıştır. Son bölümde ise teftiş sisteminin geleceği başlığı altında, bu sisteme ihtiyaç olup olmadığı, son dönemde teftiş sisteminde gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle birlikte mevcut iradenin neyi amaçladığı sorularına cevap aranmıştır. Teftiş mekanizmasının durumunu yansıtan istatistiki bilgiler de bu bölümün konusudur. Sonuç bölümünde yer alan öneriler ise teftiş mekanizmasının tarihsel boyutuyla ve günümüz ülke gerçekleriyle değerlendirilmesi neticesinde oluşan tespitlerimizin bir yansımasıdır. Çalışmamızda, teftiş mekanizmasının kurulması, kurumsallaşması ve bu mekanizmanın geleceğine ilişkin yeniden yapılandırma çalışmaları teknik açıdan ele alınmıştır. Bu nedenle, teftişin yargısal boyutu ve yargı ile olan ilişkisi çalışmamızın kapsamı dışında bırakılmıştır.
Auditing mechanism having long-standing background within our administrative organization reveal whether works and proceedings are conducted efficiently, tasks are performed properly and identify abuses, corruptions and irregularities. In this respect, it may be interpreted that relation between those auditing and audited goes back as the history of humanity. It is a well-known fact that this mechanism has lost its efficiency and been abolished by introducing the function as a problem in recent years. It is considered that having knowledge about position of auditing function planned to be wound up within Turkish public management on the basis of its historical background, institutionalization and current functions, as well as finalization of discussions questioning whether it is a necessary function or not shall be beneficial. In the first part of our study, auditing and auditing related concepts are identified. Second part highlights history of the auditing mechanism as of Ottoman era and its traditional structure within significant organizations after proclamation of the republic. Third part explains structure, tasks of current auditing organizations and training of personnel included within this system. In the scope of last part, whether this system is needed or not, objectives of the current administration in the scope of legal arrangements imposed in auditing system in recent years are all analyzed under the heading of future of auditing system. Statistical data reflecting the status of auditing mechanism are also subject of this part. Recommendations identified in conclusion part reflect our findings obtained as a result of assessment of auditing mechanism on the basis of its historical dimension and current country related realities. In this study, the establishment and institutionalization of auditing mechanism in Turkey and technical aspects of this mechanism?s future restructuring is discussed. Therefore, the judicial scope of auditing and its relationship between judiciary is excluded from the study.
