Yüksek yapıların deprem yönetmeliği ve sağlık izleme sistemi yönergesine göre mimari açıdan değerlendirilmesi: İstanbul örneği

Abstract

Deprem gibi yanal yüklere karşı hassasiyetleri ile bilinen yüksek yapıların Türkiye üzerinde yoğunlaştığı noktalara bakıldığında ilk göze çarpan kentlerden birisi İstanbul'dur. Beklenen İstanbul depremi düşünüldüğünde ise kentteki yüksek yapıların deprem performanslarını değerlendirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu değerlendirmeyi yapabilmek için çalışmada öncelikle yüksek yapıların tarihçesi, dünyada yüksek yapılarla ilgili mevzuatların gelişimi, yüksek yapılarda kullanılan taşıyıcı sistemler, yüksek yapılara etki eden yükler, 2018 Deprem Yönetmeliğinde yer alan kurallar ve Yapı Sağlığı İzleme Sistemi Yönergesi incelenerek özetlenmiştir. Alan çalışması için İstanbul seçilmiş olup kentte yer alan farklı taşıyıcı sistemlere sahip beş adet yüksek yapı örneği (Sapphire Tower, Metrocity, Elit Residence, İstanbul Gelişim Üniversitesi (Zorlu Plaza) ve Çamlıca Tepesi Radyo ve TV Kulesi) deprem yönetmeliğinde yer alan düzensizlik tanımları ve yapı sağlığı izleme yönergesi kuralları üzerinden değerlendirilmişlerdir. Yapılarda görülen düzensizlik durumları tespit edilip yapı sağlığı izleme yönergesine göre sensör yerleşimine yönelik öneriler yapılmıştır. Bu çalışmada deprem yönetmeliklerinin yüksek yapılar için önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. Buna ek olarak 'Yapı Sağlığı İzleme Sistemi' konusunun yüksek yapılarda incelenmesi ile mimari literatürde bu konu hakkında farkındalık yaratarak literatürün genişletilmesi amaçlanmıştır.

When examining tall buildings which are known for their sensitivity to lateral loads such as earthquakes, are concentrated in Turkey, one of the first cities that remarkable is Istanbul. As for considering the possible Istanbul earthquake, evaluating the earthquake performances of high-rise buildings in the city is an inevitable circumstance. In order to make this evaluation, the history of tall buildings, the development of legislation on tall buildings in the world, the structural systems used in tall buildings, the loads affecting tall buildings, the rules in the 2018 Earthquake Regulation, and the Structural Health Monitoring System Directive are summarized in the study. Istanbul was chosen for the field study, and five examples of high-rise buildings with different structural systems (Sapphire Tower, Metrocity, Elit Residence, Istanbul Gelişim University (Zorlu Plaza) and Çamlıca Hill Radio and TV Tower) were analyzed through the rules of the health monitoring directive and irregularities in the buildings which is defined in the earthquake code of Turkey. Irregularities in the buildings were determined and suggestions were made for sensor placement according to the building health monitoring directive. In this study, the importance of earthquake codes for tall buildings has been tried to be emphasized. In addition, expanding the literature is aimed for raising awareness about this issue in the architectural literature by examining the subject of "Building Health Monitoring System" in high-rise buildings.