Amasya, geçmişten günümüze kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir açık hava müzesi özelliğine sahiptir ve bu medeniyetlerin mimari eserlerini barındırmaktadır. Bu tez, Amasya şehir merkezinde tarihî öneme sahip sivil mimari örnekleri ve anıtsal yapıları barındıran tarihi bölgenin geçmişten günümüze değişim ve dönüşümünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu nitel araştırmada iki farklı veri toplam yönteminden yararlanılmıştır. İlk olarak, alanyazın kaynakları, kişisel ve resmi arşiv kaynakları, yerel fotoğraflar olmak üzere çeşitli belgelere ulaşılmıştır. Daha sonra alanında uzman bir arkeolog ile görüşme yöntemiyle veri toplama süreci desteklenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, tarihsel süreçte yaşanmış doğal afetler ve yangınların sivil mimari örnekleri ve tarihî öneme sahip yapılar üzerinde önemli etkisi olduğu orta çıkmıştır. Belirlenen ve günümüzde kentsel sit olarak koruma altında olan bir bölge üzerinde 20. yüzyıl başlarından günümüze kadar yaşanmış olayların betimlenmesi sayesinde bundan sonra yapılacak araştırmalara katkı sunması beklenmektedir.
Amasya has the feature of an open-air museum that has hosted many civilizations from the past to the present and accommodates the architectural works of these civilizations. This thesis aims to examine the change and transformation of the historical region, which includes examples of civil architecture and monumental structures of historical importance in the city centre of Amasya, from the past to the present. In this qualitative research, two different data collection methods were used. First of all, various documents, including literature sources, private and official archive sources, and local photographs, were reached. Then, the data collection process was supported by interviewing an archaeologist who is an expert in the field. The findings suggested that it has been revealed that natural disasters and fires experienced in the historical process have a significant impact on examples of civil architecture and structures of historical importance. It is expected to contribute to future research by describing the events that took place from the beginning of the 20th century to the present day on a designated area that is currently under protection as an urban site.
