Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığı yeni bir devletin kuruluşunu ve ulusun değişen
hayatının mimarlığa nasıl yansıdığı anlamak adına Türkiye mimarlık tarihinde önemli bir
yere sahiptir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ve yönetim biçimi olarak Cumhuriyet’in
benimsenmesiyle birlikte birçok yenilik yapılmış, cumhuriyetin ihtiyaç duyduğu yeni
kamusal mekânlar bu inşa sürecinde şehirlerde inşa edilmeye başlanmıştır. Bu döneme
oluşturulan imar planlarında cumhuriyetin ideolojisini yansıtan kent parkları önemli bir
yere sahiptir. Kent parkları, halkın yeni sosyal yaşamının bir parçası olarak eğlenme,
dinlenme, egzersiz yapma, toplanma gibi ihtiyaçları karşılamıştır. Parkların şehirlerinin
seküler kamusal mekânlarından biri olarak, bazı şehirlerde belediye parkı, bazı şehirlerde
ise daha büyük ölçekte kent parkları olarak tasarlanmış olduğu görülmektedir. Bu
parklarının imarı sırasında belediyelerin rolü oldukça önemlidir. Bu bağlamda Erken
Cumhuriyet Dönemi’nde çıkarılmaya başlanan Belediyeler Dergisi, Türkiye
Cumhuriyeti’nin kamusal mekâna dair ideallerini ve bakış açısını yansıtması açısından
oldukça önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada, Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığında
kentin önemli odak noktalarından biri olan kent parkları, Belediyeler Dergisi üzerinden
incelenmiş, şehirlerde yapılan kent parkları, yapım yılı, plancısı, çevresi ile ilişkisi, peyzaj
öğeleri, anıt ve yapılar, günümüzdeki kullanım durumuna göre değerlendirilmiştir.
The architecture of the Early Republican Period has an important place in the history of
Turkish architecture in order to understand the establishment of a new state and how the
changing life of the nation is reflected in architecture. With the establishment of the
Republic of Turkey and the adoption of the republic as a form of government, many
innovations were made and new public spaces needed by the Republic began to be built
in the cities during this construction process. City parks, which reflect the ideology of the
Republic, have an important place in the zoning plans created during this period. City
parks have used for spending leisure time, resting, exercising and gathering as part of
the new social life of the people. It is seen that the parks are designed as one of the
secular public spaces of the cities, in some cities as municipal parks, in some cities as
urban parks on a larger scale. The role of municipalities in the development of these
parks is very important. In this context, the Belediyeler Dergisi (Municipalities
Magazine), which started to be published in the Early Republican Period, is a very
important source in terms of reflecting the ideas and perspective of the Republic of
Turkey regarding public space. In this study, city parks, which are one of the important
focal points of the city in the architecture of the Early Republican Period, were examined through the Belediyeler Dergisi, regarding their construction year, the planner, their
relationship with the environment, landscape elements, monuments and structures.
