4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda düzenlenen idari para cezalarının Kabahatler Kanunu ışığında incelenmesi (Türk Ceza Kanunu karşılaştırması ile)

Abstract

Rekabet Kurulu teşebbüs, teşebbüs birliği, teşebbüs ve teşebbüs birliği yönetici veya çalışanlarına RKHK'nun 16. ve 17. maddelerinde yer alan idari para cezalarını vermeye yetkilidir. RKHK'da düzenlenen idari para cezaları esasa ilişkin, usule ilişkin ve nispi idari para cezaları olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Esas ilişkin idari para cezaları, rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve karalar, hakim durumun kötüye kullanılması ve rekabet ihlali doğuran birleşme ve devralmalar halinde verilebilmektedir. Usule ilişkin idari para cezaları ise, başvurularda yanlış ya da yanıltıcı bilgi veya belge verilmesi, izne tabi birleşme ve devralmaların kurul izni olmadan gerçekleştirilmesi, bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde eksik, yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılması hallerinde verilmektedir. Nispi idari para cezaları yükümlülüklere ya da verilen taahhütlere uyulmaması, yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması veistenen bilgi veya belgenin belirlenen süre içinde verilmemesi hallerinde her gün için verilebilmektedir. İdari para cezalarının uygulanmasında Ceza Yönetmeliği ve Pişmanlık Yönetmeliği adında iki yönetmelik uygulanmaktadır. RKHK'nun genel hükümler bakımından Kabahatler Kanununa tabidir. Zaman ve yer bakımından uygulanma kuralları bu bakımdan önemli olmaktadır. Ayrıca, kabahatler hukuku bakımından geçerli olan, kanunilik ilkesi, şahsilik ilkesi, non bis in idem ilkesi, gerekçeli olma ilkesi ve yargı yolunun açık olması ilkesi RKHK kapsamında verilen idari para cezaları için de geçerlidir. Kabahatler iki türlü işlenebilmektedir, bunlardan ilki icrai diğeri ise ihmali şekilde kabahatin işlenmesidir. Sorumluluk nedenleri ise kast nedeniyle sorumluluk, taksir nedeniyle sorumluluk ve hata nedeniyle sorumluluk olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Kabahatler kanunda açıkça hüküm bulunmayan hallerde kasten ve taksirle işlenebilir. TCK'nın hata hallerine ilişkin hükümleri ise ancak kasten işlenebilen kabahatler için uygulanmaktadır. Kabahatler bakımından sorumluluğu kaldıran iki neden bulunmaktadır. Bunlar, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığıdır. Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmamış çocuk hakkında idari para cezası uygulanamamaktadır. Akıl hastalığı nedeniyle işlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılamayan veya veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişi hakkında işlediği kabahat bakımından sorumluluk yoktur. Kurul, RKHK'nun üçüncü fıkraya göre idarî para cezasına karar verirken, Kabahatler Kanununun 17. maddesinin ikinci fıkrası bağlamında, ihlalin tekerrürü, süresi, teşebbüs veya teşebbüs birliklerinin piyasadaki gücü, ihlalin gerçekleşmesindeki belirleyici etkisi, verilen taahhütlere uyup uymaması, incelemeye yardımcı olup olmaması, gerçekleşen veya gerçekleşmesi muhtemel zararın ağırlığı gibi hususları dikkate almaktadır.Zamanaşımı hükümleri bakımından RKHK'nun Kabahatler Kanununa tabidir. Kabahatler Kanununda ise iki tür zamanaşımı vardır. Birincisi soruşturma zamanaşımı ikincisi ise yerine getirme zamanaşımıdır. Kurul'un idari para cezasına karar verebilmesi için bazı süreçlerin işletilmesi gerekmektedir. Bunlar, ilk inceleme, gereği halinde ön araştırma aşaması, soruşturma aşamaları, sözlü savunma toplantısı ve son olarak nihai karardır. Nihai kararın uygulanması ise tebliğ, kesinleşme ve tahsil aşamalarından oluşmaktadır. Kendisine idari para cezası yaptırım uygulanan teşebbüs, teşebbüs birliği, yönetici veya çalışan bu kararın hukuka aykırı olduğunu düşünüyor ise idare mahkemesinde dava açarak bu kararın iptalini isteyebilir. İdare mahkemesinin almış olduğu karar ise olağan ve olağan üstü yasa yollarına tabidir. Olağan yasa yolları, itiraz, temyiz, karar düzeltme, olağan üstü yasa yolları ise kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesidir.

Competition Board is authorized to impose administrative fines indicated in the 16th and 17th articles of RKHK( Law Regarding the Protection of the Competition) to the enterprises, associations of undertakings, managers or employees of the enterprise or association of undertakings. The administrative fines settled within RKHK are defined under three main titles which are: substantial, procedural and relative administrative fines. Substantial administrative fines shall be imposed in case there is a contract restricting the competition, concerted actions and decisions, abuse of the dominant position and consolidation and acquisitions causing a breach of competition. As for the procedural administrative fines; they are imposed there is misinformation of deceptive information or document in the application, realization of consolidations and acquisitions without authorization while despite the necessity of an authorization for these operations, submittal of deficient, inaccurate or deceptive information in case of information demand or investigation on site, prevention or bedevilment of the investigation on site. Relative administrative fines are imposed per day in case the penal responsibilities or commitments are not fulfilled, prevention or bedevilment of the investigation on site or not providing the requested information or documents within prescribed time. Two regulations are followed for the application of administrative fines: Penal Regulation and Penitence Regulation. RHKH is subject to Misdemeanor Law with respect to general provisions. In this regard the application rules in terms of time and place are important. Furthermore; certain principles which are applicable for the misdemeanor law such as legality principle, personality principle, nonbis in idem principle, principle of being justifiable and providing judicial remedies are applicable for the administrative fines imposed within the scope of RKHK as well. The misdemeanors are committed in two manners: first one is executory and the other one is culpable. There are three types of responsibility reasons: intent, negligence, delinquency. In case the lack of a clear provision in the law; the misdemeanors can be committed intentionally and negligently. Intent related provisions of Turkish Penal Code are applied merely for the misdemeanors committed delinquently. There are two reasons abrogating the liability with respect to the misdemeanors. These are the being under age and having a mental illness. Any administrative fine is not applied for a child who was under fifteen years old when he/she committed the act. The person who is capable of perceiving the sense and outcomes of the related act or whose ability of controlling his/her behaviors concerning that act has significantly weakened shall not have any misdemeanor liability. While imposing administrative fines in accordance with the third clause of RKHK, the Board considers following aspects within the scope of the second clause of the 17th article of the Misdemeanors Law: recurrence and duration of the infringement, dominance of the enterprise or association of the undertakings in the market, its determining effect in the infringement, whether or not it has fulfilled its commitments or assisted the investigation, the extent of the actual or potential damages. RKHK is subject to the Misdemeanor Law with regards to the lapse of time provisions. There are two types of lapses of time in the Misdemeanors Law. One is the laps of time of the investigation while the other one is the lapse of time of fulfillment. Certain processes should be managed in order to enable the Board to reach a verdict of administrative fine. These are: first examination, preliminary survey if appropriate, investigation phases, verbal self-defense meeting and final decision. The enforcement phase of the final decision consists of notice, finalization and collection phases. In case the enterprise, association of undertakings, manager or employees to which an administrative fine sanction is imposed find that verdict illegitimate, they may sue a law suit at the administrative court and demand the nullity of the judgment. The judgment of the administrative court is subject to ordinary and extraordinary legal procedures. Ordinary legal procedures are: objection, appeal, revision of decision. Extraordinary legal procedures are: appeal for the sake of law and new trial.