Anayasa mahkemesi üyeliği

Abstract

Kanunların Anayasaya uygunluğunun denetimi fikri ilk olarak A.B.D. de 1803 tarihli Marbury v. Madison Davası ile başlamıştır. A.B.D’ de başlayan Anayasaya uygunluk denetimi Avrupa ülkelerini de etkilemiş ve anayasa yargısının doğuşuna neden olmuştur. Türkiye’de Osmanlı İmparatorluğu döneminde Tanzimat ve Islahat Dönemiyle başlayan anayasal hareketler, anayasa yargısının Türkiye’de gelişimine ışık tutmuştur. İlk yazılı Anayasa olarak kabul edilen Kanun-i Esasi, Cumhuriyetin kurulmasından önce düzenlenen 1921 Anayasası ve hemen sonra düzenlenen 1924 Anayasası, 1961 ve şu anki Anayasamız olan 1982 Anayasası Türkiye’nin sahip olduğu Anayasalardır. Ancak anayasa yargısı fikrinin Türkiye’de tam olarak yer aldığı Anayasa 1961 Anayasası’dır. 1961 Anayasasıyla Anayasa Mahkemesi adı altında ve yüksek mahkemeler arasında sayılan, kanunların Anayasaya uygunluğunu denetleyen bir mahkeme kurulmuştur. Anayasa Mahkemesi Üyeliği konusunu ele alma nedenim ülkenin geleceğine ilişkin önemli kararlar alabilen Anayasa Mahkemesi gibi bir mahkemenin çalışmalarında ve kararlarında etkili rol oynayan üyelerin özelliklerine duyduğum meraktı. Çünkü Anayasa Mahkemesi bu üyelerin varlığıyla var olmaktadır. Kararlarında bu üyelerin imzası ve adları yer almaktadır. Dolayısıyla üyelerin nitelikli hukukçulardan olması gerekir. Gelecekte ülke olarak hukuk devletini iyi koruyabilmemiz bu üyelerin nitelikleriyle doğru orantılıdır. Yasama organının yasal düzenlemelerde bulunduğu bir sistemde demokratik ve laik ilkelerin göz ardı edilmesi söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda Anayasaya uygunluğun denetlenmesi ve bu denetlemenin Anayasa Mahkemesi’nin görev alanına girmesi oldukça yerindedir.

Idea of constitutionality of statute review first began with Marbury. Madison landmark case in U.S.A on 1803. Initiated constitutionality review in USA also effected European countries and conduced to nativity of constitutional jurisdiction. Constitutional activities initiated in Turkey with Reorganizations and Reforms Period in Ottoman Empire, light the way for the evolvement of constitutional jurisdiction in Turkey. As accepted the first written Constitution in Turkey the “Basic Law”, 1921 Constitution before establishment of Republic, 1924 Constitution of new Republic, 1961 and our present 1982 Constitution are the ones Turkey possessed. However, constitutional jurisdiction idea in Turkey found itself completely in 1961 Constitution. By 1961 Constitution, a court reviewing the constitutionality statute had been established under the name of Constitutional Court counted along with other higher courts. The reason I considered the Membership of Constitutional Court was the curiosity for the particularities of the members taking effectual role on the works and decisions in a Constitutional Court taking substantial decisions regarding vii future of the country. Because Constitutional Court come into being with the existence of those members. Their signatures and names take place in their decisions. Consequently the members should be qualified jurists. Solid protection of state of law in future is directly proportional with the qualification those members. İn a system where the legislature provide legal arrangements the democratic principles and secular principle may be disregarded. On these cases the constitutionality of statute review and being evaluated in assignment area of Constitutional Court are rather appropriate.