Sosyal kimliğin marka değeri yaratmadaki rolü: Fenerbahçe ve Panathinaikos taraftar grupları karşılaştırması / The role of social identity in creating brand value: A comparison of Fenerbahçe and Panathinaikos fan groups

Abstract

Günümüzde, sporun bireyler için bu denli önemli bir hale geldiği noktada, bireylerde takımlar için son derece önemli bir hale gelmeye başlamışlardır. Kulüplerin, oluşturmaya çalıştıkları marka değerinin en önemli unsurlarından biri taraftarlardır. Taraftarlar, özellikle takım sporlarının, olmazsa olmazı haline gelmişlerdir. Bu noktada taraftar gruplarının takımları için oluşturdukları katma değer, sadece verdikleri destek ve oluşturdukları atmosferle sınırlı kalmamaya başlamıştır. Taraftarların, bir araya geldiklerinde oluşturdukları takım kültürü, sosyal kimliklerinin yansımasıdır. Sosyal kimlik, bireylerin kendilerini üyesi oldukları topluluğun özellikleriyle tanımlamasıdır. Bireyler, üyesi oldukları taraftar gruplarının gösterdikleri pozitif özellikleri, kendilerini toplum içerisinde ifade etmek için kullanırlar. Günümüzde birçok taraftar grubu, sergiledikleri performanslarla, takımları kadar bilinirlik kazanmışlardır. Öyle ki bu taraftar grupları, sosyal kimlikleri üzerinden, takım sporcularına ve yöneticilerine de baskın özelliklerini benimsemelerini ve saha içi-saha dışı her yerde göstermelerini beklemektedirler. Taraftarların, sadece takımlar için değil seyirciler içinde ne kadar önemli olduklarını Covid19 süreci boyunca taraftarsız oynanan maçlarda görülmüştür. Bu süreçte kulüplerin müsabakaları TV veya internet ortamında taraftarları ile buluşturma çabaları umulduğu gibi sonuçlar vermedi. Kulüplerin yaratmış oldukları marka değerleri, markalarını en iyi şekilde temsil eden ve destekleyen taraftar grupları ile yükselişe geçebilir. Bu çalışmada Fenerbahçe ve Panathinaikos basketbol taraftar gruplarının, sosyal kimliklerinin takımlarının marka değerlerine olan etkisini ölçmek amaçlanmıştır. Bu nedenle her iki kulüpten de 250'şer olmak üzere toplamda 500 taraftara anket çalışması uygulanmıştır. Ankette, Watkins (2014)'in daha önce yapılmış olan çalışmalarda kullanılan ölçekleri harmanlayarak ortaya çıkarmış olduğu ölçek kullanılmıştır. Ölçek temelde SIBE modelinden yola çıkarak oluşturulmuştur. Anket sonucunda elde edilen veriler IBM SPPS 25.0 paket programına aktarılmış, tasnif ve analiz edilmiştir. Araştırmanın hipotezlerinde regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda, taraftarların sosyal kimliklerinin marka değeri yaratmada önemli bir rolü olduğu ortaya çıkmıştır. Taraftarların, tribünlerde veya TV karşısında yerlerini almaları ve takımlarına destek vermeleri, kulüplerin görünürlülüğünü ve bilinirliğini olumlu yönde etkilemektedir. Covid 19 salgın dönemi bu durumu açıklamak için en önemli örneklerden biridir. Bu dönemde spor kulüpleri, gelirlerinde çok büyük düşüşler yaşamışlardır ve taraftarsız oynana müsabakalar her ne kadar ek çalışmalarla ilgi odağı haline getirilmeye çalışılsada başarılı olunamamıştır. Taraftarlar, spor müsabakalarının en önemli ve ayrılmaz parçasıdır.

The point where sports have become so important for individuals, they have started to become extremely important for teams as well. One of the most important elements of the brand value that the clubs try to create is the fans. Fans have become indispensable, especially in team sports. At this point, the added value created by the fan groups for their teams is not limited to the support they give and the atmosphere they create. The team culture that the fans create when they come together is a reflection of their social identity. Social identity is when individuals identify themselves with the characteristics of the community they belong to. Individuals use the positive characteristics of their supporter groups to express themselves in society. Today, many fan groups have gained as much recognition as their teams with their performances. In fact, these supporter groups expect team athletes and managers to adopt their dominant characteristics and show them everywhere, on and off the field, through their social identities. It has been seen how important the fans are not only for the teams, but also for the audience, in the matches played without fans during the Covid19 process. In this process, the efforts of the clubs to bring the matches together with their fans on TV or on the internet did not yield the expected results. The brand values created by the clubs can rise with the fan groups that represent and support their brands in the best way. In this study, it was aimed to measure the effect of the social identities of Fenerbahçe and Panathinaikos basketball fan groups on the brand values of their teams. For this reason, a questionnaire study was applied to a total of 500 fans, 250 from both clubs. In the questionnaire, the scale created by Watkins (2014) by blending the scales used in previous studies. The scale was basically created based on the SIBE model. The data obtained as a result of the survey were transferred to the IBM SPPS 25.0 package program, classified and analyzed. Regression analysis was used in the hypotheses of the research. As a result of the analysis, it has been revealed that the social identities of the fans have an important role in creating brand value. The fact that the fans take their place in the stands or in front of the TV and support their teams positively affects the visibility and awareness of the clubs. The Covid19 epidemic period is one of the most important examples to explain this situation. During this period, sports clubs experienced huge decreases in their incomes and the competitions played without supporters could not be successful even though it was tried to be the center of attention with additional studies. Fans are the most important and integral part of sports competitions.