Sivil hava araçlarının verdiği zararlardan doğan sorumluluk (taşıyanın ve işletenin sorumluluğu)

Abstract

Hava Özel Hukuku, hava araçları ile yapılan taşımacılık dolayısı ile kişiler arasında doğan hukuki ilişkileri düzenleyen hükümlerin incelendiği hukuk dalıdır. Hava özel hukuku kuralları, uluslararası hukuk kuralları ve iç hukuk kurallarından oluşmaktadır. Uluslararası hukuk kuralları olarak; Akdi alanda 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu ile başlayan, Varşova/La Haye sistemi hükümlerini; Akit dışı alanda ise 1952 tarihli Roma Konvansiyonu hükümlerini söyleyebiliriz. İç hukuk kurallarının başında da 14.10.1983 tarihinde kabul edilen 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu hükümleri gelmektedir. Hava hukukunun en önemli meseleleri olarak, hava taşıma sözleşmesinden doğan, taşıyanın sorumluluğu (özleşmesel sorumluluk) ile hava aracı işleteninin diğer kişi ve mallara verdiği zararlardan doğan sorumluluğunu(Haksız Fiil Sorumluluğu) belirtebiliriz. Bu çalışmada Türk Sivil Havacılık Kanunu‘nun taşıyanın ve İşletenin sorumluluklarına ilişkin hükümlerini inceledim. Bu hükümler Kanun‘un Dördüncü kısmında iki Bölüm halinde 120 – 140‘ıncı maddeleri arasında düzenlenmiştir. Türk Sivil Havacılık Kanunu‘nun Dördüncü Kısmı‘nın Birinci Bölümü‘nde 120 – 132 maddeler arasında taşıyanın taşıma sözleşmesinden doğan sorumluluğu; İkinci Bölümü‘nde 133 – 140‘ıncı maddeler arasında ise uçaklar tarafından üçüncü kişilere verilen zararlar bakımından işletenin sorumluluğuna ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Bu inceleme; 1929 yılında başlayan ve en son olarak ta 1999 yılında imzalanan Montreal sözleşmesi de dâhil olmak üzere Varşova/La Haye sisteminden ve üçüncü kişilere verilen zararların düzenlendiği 1952 tarihli Roma Konvansiyonundan da bahsedilmek suretiyle yapılmıştır. Ancak konudan daha önce hava aracı kavramından bahsedilmiş; Hava aracının tanımı, hukuki mahiyeti, tabiiyeti ve mülkiyeti gibi hususlar anlatılmıştır.

The specifications of the air space of the movement area of this vehicle and this vehicle‘s characteristics in addition to the importance of the aviation actions necessitate to make a special arrangement regarding to this topic. Turkish civil aviation law numbered with 2920 has been carried on 14.10.1983. I have examined Turkish civil aviation law‘s provisions concerning to the carrying and operating bodies responsibilities numbered with 2920 .This provisions are set out in the 4th. section of this codex as two chapter between the articles of 120-140. In the articles 120 – 132 of the first chapter 4th. section of this codex of the Turkish civil aviation law has been set out responsibilities of the carriers arising from the carriage contract and in the articles 133 – 140 of the second chapter has been set out the provisions concerning to the company responsibilities at the damages brought by the airplanes to the third parties. vii This examination has been carried out to make mention of Warsaw /La Haye system and Rome Convention dated on 1952 arranged the damages brought to the third parties included Montreal pact finally concluded on 1999 which has been started on 1929.However it is mentioned about the air vehicle prior to this subject it is explained as well as description of ,juristic covering, citizenship and prosperity the air vehicle.