Abstract:
Sözcük bilgisi, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde önemli
bir öğrenme alanıdır. Bir sözcüğü bilmek onun sessel,
biçimsel, anlamsal, dilbilgisel özelliklerini bilmek demektir
ve bu özellikleri anlamak için dilbilimden faydalanmak
gerekmektedir. Bu çerçevede, bu çalışmanın konusunu
oluşturan sözcükler arası anlam ilişkilerini anlamak için,
sözcüklerin anlamsal özelliklerini açıklayan dilbilim alanı
olan anlambilimden faydalanılmaktadır. Çalışmanın amacı
yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde sözcükler arasındaki
anlam ilişkilerini anlambilim bakış açısıyla açıklamak ve bu
ilişkilerin öğretimini eleştirel bir bakış açısıyla incelemektir.
Bu amaç doğrultusunda, Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru
Metni temel alınarak belirlenen çalışmanın temel kategorileri
eşanlamlılık, karşıt anlamlılık, altanlamlılık, eşdizimlilik,
parça-bütün ilişkisi, bileşen çözümlemesi ve çeviri eşdeğerliği
anlambilim bakış açısıyla açıklanmıştır. Türkçenin yabancı
dil olarak öğretildiği sınıflarda kullanılmak üzere hazırlanmış
olan temel düzeydeki Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe ders
ve çalışma kitabı, öğretmen kitabıyla birlikte bu ilişkilerin
öğretimi açısından eleştirel bir bakış açısıyla incelenmiştir.
Çalışmada ulaşılan sonuçlar, sözcük öğretimi ve sözcükler
arası anlam ilişkilerinin öğretimi açısından ders kitabının daha
etkin bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini göstermektedir.
